ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต; การเพ่งพินิจ contemplation เริ่มใช้ในราว คริตศตวรรษ 1200 ใช้ contemplacioun (ฝร.) หมายถึง การไตร่ตรอง/การรำพึงทางศาสนา มีรากภาษาละติน (contemplationem) หมายถึง การกระทำของการมอง-การเพ่งพินิจ การจ้องมองอย่างตั้งใจ สังเกต พิจารณา ไตร่ตรอง โดยทั้งหมดหมายรวมถึง "เพื่อกำหนดพื้นที่สำหรับการสังเกต" มาจาก com+ templum (พื้นที่สำหรับการทำการทำนาย; temple วิหาร) ปลายศตวรรษที่…

ผศ. (พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต แนวคิดปรัชญานักพรตนี้ เป็นฝ่ายลี้ลับ เป็นแนวคิดที่ผสมผสานหลักการหลายอย่างเข้าไว้ โดยสืบทอดมาจากความรู้ของเหล่านักพรต นักบวช (Hermit & Priest) ในยุคโบราณ โดยเชื่อว่า เป็นกฎที่กำกับโลก ผู้ถือพรตได้ยึดหลักการเหล่านี้แตกต่างกัน กำหนดเป็นทางในการปฏิบัติตน และการสอนเพื่อฝึกฝนจิตเป็นสำคัญ Continue reading "ปรัชญาของนักพรต"

อ.ดร.สิริกร อมฤตวาริน; ในปัจจุบัน ผู้คนเกิดภาวะที่แยะแยะไม่ได้ว่า อะไรดี อะไรไม่ดี ซึ่งเป็นแนวคิดสำคัญสำหรับจริยศาสตร์ตามความเข้าใจของอริสโตเติล อย่างไรก็ตาม การจะแยกแยะได้ชัดเจนหรือไม่นั้น จำเป็นจะต้องเข้าใจมาตรการความประพฤติ (conduct) เสียก่อน ว่าจะมองผ่านเกณฑ์รับรองอย่างไร มาตรการความประพฤติ มี 2 แนวทางคือ ลัทธิอัตนัยนิยม (Subjectivism) ถือว่าไม่มีมาตรการตายตัวแน่นอน มาตรการที่มีขึ้นมานั้นมนุษย์กำหนดกันขึ้นเองด้วยเหตุผลต่าง ๆ กัน แล้วพยายามชักชวนให้คนทั่วไปเชื่อว่าเป็นมาตรการตายตัวสำหรับมนุษย์ทุกคน บางระบบก็มีคนเชื่อมาก บางระบบก็มีคนเชื่อน้อย แล้วแต่ว่าจะสามารถปลูกฝังศรัทธาได้เพียงไร ลัทธิปรนัยนิยม (Objectivism) ถือว่ามาตรการความประพฤติมีแน่นอนตายตัว…

ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต วิมตินิยม (Skepticism) เป็นทัศนคติที่ตั้งคำถามหรือข้อกังขา (doubt) ต่อการกล่าวอ้างทางความรู้ที่ถือว่าเป็นเพียงความเชื่อ (belief) หรือหลักคำสอน (dogma) ทั้งนี้ skept มีความหมายว่า ค้นหา สืบค้นหา มองหา จึงหมายถึงผู้ที่ค้นหาความเป็นจริง อย่างไรก็ตาม ชาววิมตินิยมมักจะแสดงตนผ่านทัศนคติเชิงลบ (negative attitude) ต่อคำกล่าวอ้าง ความเชื่อและคำสอนของสำนัก สถาบัน หรือหน่วยงานของรัฐ (governance claims) ในเรื่องต่าง โดยจะสงสัยว่าคำกล่าวอ้างเหล่านี้ถูกต้อง (accuracy)…

ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต; ในปัจจุบันกระแสสนใจการพัฒนาทางจิตวิญญาณ (spiritual development) แพร่หลายและได้รับการยอมรับผ่านท่าทีต่างๆ และมีความพยายามรองรับแนวคิดใหม่ๆ เพื่อให้เข้าถึงผู้นับถือศาสนาและผู้ไม่นับถือศาสนา แม้จะมีพื้นฐานแนวคิดจิตนิยม (idealism) ที่มองว่า ทุกอย่างมีพื้นฐานมาจากจิต แต่เพื่อให้เรียนรู้และเข้าใจได้ง่ายจึงทำการอุปมา (metaphor) เป็นฝ่ายกายภาพ/วัตถุ (physical-object) เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจน อย่างไรก็ตาม แนวคิดที่หลากหลายมีกระแสหลักจากโลกตะวันตกที่น่าพิจารณาและพึงเข้าใจว่า กระแสเหล่านี้ได้แพร่สะพัดมายังโลกตะวันออกและเกิดเป็นความคลุมเคลืออย่างยิ่ง Continue reading "New Age vs. New Thought: bridge over…

อ.ดร.รวิช ตาแก้ว; มนุษย์มีพัฒนาการทางความคิดและความรู้ที่ก้าวหน้ามากกว่าเผ่าพันธุ์อื่นใดในโลกนี้   ด้วยการรู้คิดและมีเหตุผลได้ทำให้เกิดระบบการคิดเชิงเหตุผล และการคิดเชิงเหตุผลนี้เองที่นำพาให้มนุษย์มีความสามารถในการแยกแยะความเหมือน (sameness) และความแตกต่าง (difference) ได้ Continue reading "การแสวงหาความรู้"

อ.ดร.สิริกร อมฤตวาริน: สังคมเทคโนโลยีสารสนเทศทำให้ผู้คนทั้งโลกถูกเชื่อมโยงเข้าหากันด้วยเทคโนโลยีการสื่อสารคมนาคม แต่ในทางกลับกันความเจริญเหล่านี้กลับแยกคน แยกโลกออกจากกันเป็นส่วนๆ กลายเป็นการสิ้นสุดของความสัมพันธ์ทางสังคม ตัวตนของปัจเจกชนในโลกปัจจุบันต่างห่อหุ้มตนเองด้วยอาภรณ์ ตำแหน่งหน้าที่ ฐานะทางเศรษฐกิจสังคม วัยวุฒิ ความเชื่อทางศาสนา และสังกัดทางการเมือง ได้ทำการปิดกั้นไม่ให้เกิดการเรียนรู้ซึ่งกันและกันอย่างเป็นธรรมชาติ การประชุมปรึกษาหารือกันมักจะจบลงด้วยข้อสรุปและกฎระเบียบต่างๆ ซึ่งเป็นการเปิดช่องว่างให้คนใช้ข้อสรุปและกฎระเบียบแบบบิดเบือนเพื่อประโยชน์ของตนเองนำไปสู่ความขัดแย้งและปัญหาต่างๆ ในสังคม Continue reading "สุนทรียสนทนากับปรัชญาหลังนวยุคสายกลาง"