ญาณปรัชญา… Who is under skeptic 5 Feb 20245 Feb 2024 ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต วิมตินิยม (Skepticism) เป็นทัศนคติที่ตั้งคำถามหรือข้อกังขา (doubt) ต่อการกล่าวอ้างทางความรู้ที่ถือว่าเป็นเพียงความเชื่อ (belief) หรือหลักคำสอน (dogma) ทั้งนี้ skept มีความหมายว่า ค้นหา สืบค้นหา มองหา จึงหมายถึงผู้ที่ค้นหาความเป็นจริง อย่างไรก็ตาม ชาววิมตินิยมมักจะแสดงตนผ่านทัศนคติเชิงลบ (negative attitude) ต่อคำกล่าวอ้าง ความเชื่อและคำสอนของสำนัก สถาบัน หรือหน่วยงานของรัฐ (governance claims) ในเรื่องต่าง โดยจะสงสัยว่าคำกล่าวอ้างเหล่านี้ถูกต้อง (accuracy)…
ญาณปรัชญา Equanimity 6 Nov 202313 Nov 2023 อัศวิน ฉิมตะวัน (นักศึกษา ปร.ด.ปรัชญาและจริยศาสตร์) Asawin Chimtawan (Ph.D. student in Philosophy and Ethics) .. .. เมื่อย้อนอ่านและพิจารณาแนวคิด การวางใจเป็นกลาง (Equanimity) ในปรัชญา ก็ย่อมต้องย้อนอ่านจากกระบวนทรรศน์โบราณซึ่งมีความเชื่อว่าโลกมีกฎเกณฑ์ เป็นเอกภพที่มีระบบระเบียบที่ชัดเจน ทุกสิ่งบนโลกล้วนมีกฎเกณฑ์ของมัน เป็นอยู่ซ้ำ ๆ การเข้าถึงกฎเกณฑ์จะทำให้มนุษย์ดำเนินชีวิตที่ดีได้ .. when re-read and re-considering the…
ญาณปรัชญา… การใช้ภาษา: มุมมองเชิงปรัชญา 30 Oct 202330 Oct 2023 อ.ดร.สิริกร อมฤตวาริน ในศตวรรษที่ 19 ลุดวิก วิทเกินชทายน์ (Ludwig Wittgenstein) ได้ปรับแนวคิดทางปรัชญาด้วยท่าที่ว่า ปรัชญาบริสุทธิ์จะต้องพิจารณาจากความเป็นจริงมีอยู่ในสภาพธรรมชาติและอยู่เรื่อย ๆ อย่างนั้นเอง เราได้เข้าใจความเป็นจริงนั้นเป็นส่วน ๆ โดยมีไวยากรณ์ความคิด (Grammar of Concept) เป็นเครื่องมือ ต่างคนต่างมีไวยากรณ์ผิดเพี้ยนกันไปในแต่ละคน แต่คนกลุ่มเดียวก็มักมีไวยากรณ์ความคิดคล้าย ๆ กัน ส่วนที่คล้ายกันนั้นคือ ไวยากรณ์สังคม ทั้งมีญาณปรัชญา (Epistemology) คือ เราไม่มีทางจะรู้ความเป็นจริงในตัวเอง เรารู้เพียงแต่ภาพของความเป็นจริง…
ญาณปรัชญา… Epistemology in analytic philosophy 29 Sep 202129 Sep 2021 อ.ดร.รวิช ตาแก้ว... ปรัชญาวิเคราะห์ (Analytic Philosophy) มีญาณปรัชญาว่า ในสมัยปัจจุบันให้ความสนใจทฤษฎีความหมายเป็นพิเศษตามแนวคิดวิทเกินชทายน์ (Ludwig Wiggenstein, 1889-1951) ทฤษฎีความหมายเท่าที่มีในขณะเวลานี้ จัดกลุ่มได้เป็น 4 กลุ่มทฤษฎี คือ Continue reading "Epistemology in analytic philosophy"
ญาณปรัชญา… bias on belief 1 Sep 2021 ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต เอ็ดมุนด์ ฮูสเซิร์ล (Edmund Husserl) เป็นนักปรัชญาที่เสนอความคิดได้อย่างลึกซึ้งและเสนอท่าทีในความพยายามตีความสารัตถะจากปรากฎการณ์ โดยเชื่อว่าปรากฎการณ์เป็นผลลัพธ์ของความเป็นจริงและปัญญาร่วมกัน ยิ่งถ้าเราใช้การตรึกตรองวิเคราะห์ปรากฎการณ์ในปัญญาก็จะพบสาระของสิ่งของซึ่งเป็นสาระเท่าที่รู้ได้โดยปัญญาในระดับปรากฎการณ์วิทยา Continue reading "bias on belief"
ญาณปรัชญา Attachment in Cause-Effect and Reasoning 4 Jan 2021 ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต เมื่อมนุษย์เรียนรู้สรรพสิ่ง ต้องการอธิบายสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้น แต่ไม่รู้ว่าสิ่งนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร เพราะเห็นแต่ผล จึงรู้ว่ามีผลเช่นนี้ ก็ได้พยายามหาคำอธิบายที่พอฟังได้มาใช้อธิบาย เรียกว่า เหตุผล (reasoning) คำอธิบายนี้พอฟังได้ในช่วงเวลาหนึ่ง แต่เมื่อมีความรู้เพิ่มขึ้น บางคำอธิบายก็ฟังไม่ขึ้น การให้เหตุผลจึงเน้นความสมเหตุสมผล (reasonable) โดยใช้ตรรกะมาเป็นแนวทาง นำไปสู่การใช้เทคนิควิธีในการชวนเชื่อให้เชื่อ เป็นวาทศิลป์ จึงมีฝ่ายที่เห็นว่า เราไม่ควรยึดติดในหลักเหตุผล ไม่ใช่ไม่สนใจเหตุผล แต่อย่าติดอยู่ในหลักตรรกะที่ใช้มาค้ำประกันคำอธิบายในเรื่องนั้นๆ แต่ให้แสวงหาคำอธิบายที่ดูสมเหตุสมผลยิ่งขึ้น เพื่อเป็นการเพิ่มพูนปัญญา Continue reading "Attachment…
ญาณปรัชญา… Postmodern epistemology 21 Apr 202021 Apr 2020 พ.ท.หญิง ดร.สุดารัตน์ น้อยแรม .... ญาณปรัชญาหลังนวยุค ภาวะความเป็นอยู่ตามที่อภิปรัชญาสอน นักหลังนวยุควิพากย์ว่าเป็นเพียงจินตนาการ ความเพ้อฝัน เป็นอภิเรื่องเล่า (meta-narrative) เป็นเรื่องเหลวไหล นักคิดกลุ่มรื้อถอนนิยม (deconstructionism) จะหยุดอยู่ตรงนี้ แต่นักคิดกลุ่มรื้อสร้างใหม่นิยม (reconstructionism) จะดำเนินการสร้างใหม่ โดยเสนอว่าความเป็นจริงใหม่ที่ควรสนใจศึกษาแทนอภิปรัชญาเดิม ญาณปรัชญาของหลังนวยุคคือการใช้วิจารณญาณและอรรถปริวรรต ชี้ถึงความเป็นความจริงที่อยู่ใกล้ตัวและถูกมองข้ามว่าเป็นเรื่องควรสนใจศึกษา ความจริงใหม่ของชาวหลังนวยุคคือ ความหมายของสิ่งและเรื่องราวต่าง ๆ ที่พบเห็นรอบ ๆ ตัวเราและทั่ว ๆ ไป เป็นความจริงที่อยู่ในประสบการณ์ของทุกคน พบเห็นอยู่ทุกหนทุกแห่ง…
ปรัชญาสวนสุนันทา 