ปรัชญาพุทธศาสนา พรหมจรรย์: บริบทที่หลากหลาย 7 Dec 2023 ดร. อุบาสิกา ณัฐสุดา เชี่ยวเวช พรหมจรรย์ คำนี้มีหลายนัย จึงเข้าใจแตกต่างกันไป เพื่อให้เข้าใจอย่างรอบด้าน จึงต้องใช้กระบวนการตีความตามตัวอักษร ก็จะแปลว่า ความประพฤติประเสริฐ แต่เมื่อตีความโดยบริบทของคำแล้ว พบว่า ความหมายของ “พรหมจรรย์” มีหลายอย่าง ในพระไตรปิฎกได้จำแนกพรหมจรรย์ไว้ 13 ประการ เท่าที่สืบค้นได้ Continue reading "พรหมจรรย์: บริบทที่หลากหลาย"
ปรัชญาภาษา ภาษาและสัญญะ 30 Nov 20231 Dec 2023 อัครกาญจน์ วิชัยดิษฐ์: นักศึกษา ป.เอก ปรัชญาและจริยศาสตร์ ภาษาเป็นสิ่งที่มนุษย์ในแต่ละสังคมกำหนดขึ้น เพื่อทำความเข้าใจ/ตกลงกันระหว่างสมาชิกในกลุ่ม การใช้ภาษาจึงต้องใช้ได้ตรงตามกำหนดของสังคม ไม่ว่าเป็นภาษาพูด ภาษาเขียน สัญลักษณ์ หรือภาษาสัญญาณ หากสิ่งใดผิดแปลกไปจากข้อตกลง การสื่อสารก็จะหยุดชะงักล่าช้าลง ไม่เป็นไปตามเจตนาหรือไม่สามารถสื่อสารได้ Continue reading "ภาษาและสัญญะ"
ญาณปรัชญา Equanimity 6 Nov 202313 Nov 2023 อัศวิน ฉิมตะวัน (นักศึกษา ปร.ด.ปรัชญาและจริยศาสตร์) Asawin Chimtawan (Ph.D. student in Philosophy and Ethics) .. .. เมื่อย้อนอ่านและพิจารณาแนวคิด การวางใจเป็นกลาง (Equanimity) ในปรัชญา ก็ย่อมต้องย้อนอ่านจากกระบวนทรรศน์โบราณซึ่งมีความเชื่อว่าโลกมีกฎเกณฑ์ เป็นเอกภพที่มีระบบระเบียบที่ชัดเจน ทุกสิ่งบนโลกล้วนมีกฎเกณฑ์ของมัน เป็นอยู่ซ้ำ ๆ การเข้าถึงกฎเกณฑ์จะทำให้มนุษย์ดำเนินชีวิตที่ดีได้ .. when re-read and re-considering the…
ปรัชญาจริยะ… Self-Cultivation 31 Oct 2023 ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต การพัฒนาจิตใจหรือความสามารถของตนเองโดยอาศัยความพยายามของตนเองเป็นกระบวนการสำคัญอย่างหนึ่งสำหรับมนุษยชาติ การบ่มเพาะปลูกฝังตนเอง (การอบรมบ่มนิสัย) คือ การฝึกฝน (practice/apprentice) การบูรณาการทุกสิ่งจนเป็นหนึ่งเดียว (integration) และการประสานกัน (congruence) ของจิตใจและร่างกาย ซึ่งกระบวนการนี้ได้ถูกทบทวนเพื่อการใช้ช่วยเหลือแนะนำผู้มีปัญหาในบุคลิกภาพและจิตใจ ผู้ที่รู้สึกว่าตนแปลกแยกแตกต่างจากผู้อื่น เพื่อให้เขาได้เป็นตัวของตัวเองจริง ๆ (real self) Continue reading "Self-Cultivation"
ญาณปรัชญา… การใช้ภาษา: มุมมองเชิงปรัชญา 30 Oct 202330 Oct 2023 อ.ดร.สิริกร อมฤตวาริน ในศตวรรษที่ 19 ลุดวิก วิทเกินชทายน์ (Ludwig Wittgenstein) ได้ปรับแนวคิดทางปรัชญาด้วยท่าที่ว่า ปรัชญาบริสุทธิ์จะต้องพิจารณาจากความเป็นจริงมีอยู่ในสภาพธรรมชาติและอยู่เรื่อย ๆ อย่างนั้นเอง เราได้เข้าใจความเป็นจริงนั้นเป็นส่วน ๆ โดยมีไวยากรณ์ความคิด (Grammar of Concept) เป็นเครื่องมือ ต่างคนต่างมีไวยากรณ์ผิดเพี้ยนกันไปในแต่ละคน แต่คนกลุ่มเดียวก็มักมีไวยากรณ์ความคิดคล้าย ๆ กัน ส่วนที่คล้ายกันนั้นคือ ไวยากรณ์สังคม ทั้งมีญาณปรัชญา (Epistemology) คือ เราไม่มีทางจะรู้ความเป็นจริงในตัวเอง เรารู้เพียงแต่ภาพของความเป็นจริง…
ปรัชญาจิตวิทยา… spirit in short concept 28 Dec 2022 ผศ.(พิเศษ) ดร.เอนก สุวรรณบัณฑิต แนวคิดของจิตนั้นมีความซับซ้อนและหลากหลาย เราสามารถเข้าใจได้หลายแง่มุม ดุจดั่งมองดูลูกแก้วที่มีหลายเหลี่ยม เราจะมองเห็นแต่ด้านที่เรามองไปตรงๆ แต่ด้วยสมองของเรา ทำให้เรารวมภาพต่างๆ เข้าไปจนเห็นเห็นภาพ 3 มิติ เช่นเดียวกัน เราถ้ามองเรื่องจิตจากด้านต่างๆ เราก็จะเสมือนมองเห็นจิตในทุกด้าน แต่กระนั้นพึงเข้าใจว่า เราเห็นเป็นด้านๆ ไป และจะมีด้านหลังที่เราไม่เห็น แม้ลูกแก้วนั้นจะโปร่งแสง เรามองเห็นทะลุไปด้านหลัง แต่เราก็ไม่ได้เห็นด้านหลังอย่างแท้จริง ต่อให้เราเดินไปดูรอบๆ ลูกแก้ว เราคิดว่าเราเห็นลูกแก้วทุกด้านแล้ว แต่เราจะเห็นลูกแก้วครบทุกด้านจริงก็ต่อเมื่องลูกแก้วหยุดนิ่ง แต่ถ้าลูกแก้วหมุนตามเราหรือหมุนเร็วกว่าที่เราเดิน เช่นนั้น เราก็แทบจะไม่ได้เห็นลูกแก้วรอบด้านอย่างแท้จริงเลย กระนั้น…
ปรัชญาพุทธศาสนา ว่าด้วย “มหายาน” 8 Sep 202216 Sep 2022 บรรพตี รำพึงนิตย์ …ศศ.ม. ปรัชญาและจริยศาสตร์ พุทธศาสนามหายานมีคณาจารย์ผู้ทรงเกียรติคุณ เช่น คุรุนาคารชุน (พ.ศ.693-793) ท่านเป็นผู้สร้างปรัชญามหายานนิกายศูนยวาท (คำสอนเป็นศูนย์กลาง) หรือมาธยมิกะ (ทางสายกลาง) โดยใช้ระบบวิภาษวิธี (Dialectics) ในการอธิบายทฤษฏีความสัมพันธ์ของสาเหตุ-ผล (cause-effect relationship) หรือปฏิจจสมุปบาท (dependent origination) ระบบวิภาษวิธีของนิกายศูนยวาท เป็นศาสตร์ในการอภิปราย/อธิบายด้วยหลักตรรกวิทยา (reasoning เหตุผล) Continue reading "ว่าด้วย “มหายาน”"
ปรัชญาสวนสุนันทา 