อัศวิน ฉิมตะวัน (นักศึกษา ปร.ด.ปรัชญาและจริยศาสตร์)

Asawin Chimtawan (Ph.D. student in Philosophy and Ethics) .. ..

เมื่อย้อนอ่านและพิจารณาแนวคิด การวางใจเป็นกลาง (Equanimity) ในปรัชญา ก็ย่อมต้องย้อนอ่านจากกระบวนทรรศน์โบราณซึ่งมีความเชื่อว่าโลกมีกฎเกณฑ์ เป็นเอกภพที่มีระบบระเบียบที่ชัดเจน  ทุกสิ่งบนโลกล้วนมีกฎเกณฑ์ของมัน  เป็นอยู่ซ้ำ ๆ การเข้าถึงกฎเกณฑ์จะทำให้มนุษย์ดำเนินชีวิตที่ดีได้  

.. when re-read and re-considering the concept Equanimity in philosophy, requires reading from the ancient paradigm which believed that the world has rules. It is a universe with cosmos (perfect system of order). Everything in the world has its own rules, which are repeated. Accessing the rules will allow humans to live a good life. (English is below)

เซโนแห่งซิเทียม (Zeno of Citium) ผู้นำลัทธิสโตอิคได้เสนอแนวคิดว่า ความสุขอยู่ที่มุมมองของเรา และเราสามารถเลือกที่จะมีความสุขได้หากเราปลดปล่อยตัวเองออกจากความกลัว ความปรารถนา โดยผ่านการมองโลกตามความเป็นจริง ความสุข และการตัดสินใจขึ้นอยู่กับพฤติกรรม มากกว่าที่จะมาจากคำพูด หรือสิ่งเร้าที่เราไม่ได้เป็นคนควบคุม แต่ชีวิตขึ้นอยู่กับตัวเรา การจะทำให้ชีวิตมีความสุขได้นั้นเกิดขึ้นได้จากตัวเรา  เริ่มต้นจากการวางใจให้เป็นกลาง ด้วยการเข้าใจกฎเกณฑ์ของธรรมชาติอย่างลึกซึ้งถึงภายในจิตใจด้วยปัญญา โดยการใช้ระบบตรรกะ จนสามารถยอมรับกฎเกณฑ์ของธรรมชาติได้ การทำใจเป็นกลางจะเป็นการปรับปรุงสภาพจิตให้ดีขึ้น ผ่านการเข้าใจโลกที่เป็นไปตามธรรมชาติ  และทำหน้าที่ของตนตามวิถีชีวิตที่ดำเนินอยู่ และการอยู่ร่วมกันด้วยความยุติธรรม ความสุขจึงเกิดได้จากการมีคุณธรรม เหตุผล และการเข้าใจกฎธรรมชาติ

สำหรับกระบวนทรรศน์ยุคกลาง กลับมองว่าแม้จะทำตามกฎเกณฑ์ธรรมชาติที่ค้นพบได้ครบถ้วน ก็ไม่อาจที่จะบรรลุความสุขแท้ได้ เพราะความสุขในโลกนี่ไม่สมบูรณ์แบบและไม่ถาวร ความสุขแท้และถาวรนั้นมีอยู่เฉพาะในโลกหน้าเท่านั้น โลกนี้มนุษย์เกิดมามีหน้าที่ทำความดีให้มากพอโดยเฉพาะการพัฒนาทางจิต ส่วนร่างกายนั้นเป็นเพียงที่อาศัย เป็นที่รวมของกิเลสและกองทุกข์ แม้จะเพียรพยายามแสวงหาความสุขในโลกนี้ ก็เป็นความสุขตามความปรารถนาของใจเพียงชั่วคราวเท่านั้น เพราะความทุกข์มีบ่อเกิดมาจากการเกิดมีสังขาร มนุษย์พึงทำโลกนี้ให้ดีและใช้ชีวิตที่แสนสั้นนี้อย่างมีคุณค่า เพื่อแสวงหาความสุขแท้ถาวรในโลกหน้าเท่านั้น ทางตะวันตกจะมองว่ามีพระเจ้าเป็นผู้สร้างและสมบูรณ์พร้อม สรรพสิ่งเป็นสิ่งสร้างของ พระเจ้า หากพระเจ้าประสงค์จะเปิดเผยความเป็นจริงให้รู้มนุษย์ก็จะได้รู้เอง หากไม่ประสงค์จะเปิดเผย มนุษย์ย่อมไม่มีวันรู้ได้ พระเจ้าได้เปิดเผยปริศนาของโลกไว้ในพระคัมภีร์ส่วนหนึ่ง ต้องทำการตีความให้ถูกต้อง อีกส่วนหนึ่งพระเจ้าเปิดเผยไว้ในธรรมชาติ การแสวงหาความหมายในธรรมชาติจึงเป็นวิธีที่ผู้นักถือศาสนาต้องปฏิบัติตาม หากปฏิบัติตามได้ก็จะได้มีความสุขสมบูรณ์ในโลกหน้า การวางใจให้เป็นกลางคือ การมีศรัทธาอย่างเต็มเปี่ยมจึงจะเป็นวิธีที่ทำให้ปริศนาในธรรมชาติเปิดเผย

กระบวนทรรศน์นวยุคไม่เชื่อโลกหน้า เชื่อถือแต่วิธีการวิทยาศาสต์ว่าเป็นมาตรการความจริงสูงสุด เป็นสิ่งเดียวที่จะสามารถพิสูจน์ความเป็นจริงได้  มีเพียงวิธีวิทยาศาสตร์ที่จะสามารถตอบปัญหาและแก้ไขปัญหาทุกอย่างของมนุษย์ได้ โลกมีกฎเกณฑ์ของโลก และจะค้นพบกฎเกณฑ์ได้ก็ด้วยเครือข่ายความรู้วิทยาศาสตร์เท่านั้น วิธีการทางศาสนาเป็นเรื่องไร้สาระ มีเพียงความรู้วิทยาศาสตร์เท่านั้นที่จะแก้ปริศนาของโลกได้จริง และจะสามารถสร้างสวรรค์สำหรับทุกคนบนโลกนี้ได้  การวางใจเป็นกลางจึงต้องได้มาจากการแสวงหาข้อเท็จจริง อ้างถึงกระบวนการพิสูจน์ และผลลัพธ์ที่ได้จากกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ จึงจะเป็นการตัดสินใจด้วยใจเป็นกลางบนข้อเท็จจริงนั้น

อย่างไรก็ตาม เอ็ดมุนด์ ฮูสเซิร์ล (Edmund Husserl) ได้เสนอว่า ปรากฎการณ์เป็นผลลัพธ์ของความเป็นจริงและปัญญาร่วมกัน ยิ่งถ้าเราใช้การตรึกตรองวิเคราะห์ปรากฎการณ์ในปัญญาก็จะพบสาระของสิ่งของซึ่งเป็นสาระเท่าที่รู้ได้โดยปัญญาในระดับปรากฎการณ์วิทยา เกณฑ์ตัดสินความใจตามญาณปรัชญาก่อนหน้าล้วนแต่ลำเอียง  กระบวนทรรศน์ของมนุษย์ล้วนแต่เอียงไปทางวจนศูนย์นิยม (Logocentrism) เพราว่ามีความยึดมั่นถือมั่น มนุษย์ในยุคสมัยต่างๆ ล้วนยึดมั่นถือมั่นต่อกระบวนทรรศน์ที่ตนเชื่อ  กระบวนทรรศน์ต่างๆ ก็แสดงความยึดมั่นถือมั่นของแนวคิดของตนเอง และแบ่งแยกเป็นกลุ่มต่างๆ เพื่อคัดค้าน ต่อต้านกันเอง ขณะเดียวกันก็พยายามแสวงหาเหตุผลรองรับตนเองอย่างเข้มแข็ง เป็นระบบเครือข่ายความรู้ของตน ความคิดที่ไม่ตรงกับเครือข่ายความรู้ของตนก็ถูกละเลยหรือกำจัดทิ้งไป เพื่อให้เห็นว่าเครือข่ายความรู้ของตนนั้นถูกต้องที่สุด เหมาะสมที่สุดสำหรับมนุษยชาติ เป็นความยึดมั่นถือมั่นต่อกระบวนทรรศน์ของตน ดังนั้น จะต้องละความยึดมั่นถือมั่นจึงจะช่วยแก้ความเอนเอียงของมนุษยชาติ โดยที่วิธีละความยึดมั่นถือมั่นก็ต้องกระทำตามวิธีแขวนความเชื่อประจำตัว (epoche) นั่นคือ ลดความเป็นตัวเองลง แล้วใช้อัชฌัตติกญาณ (intuition) ในการมองจะทำให้พบกับข้อมูลสากลพื้นฐาน นั่นคือความคิดต้องมีผู้คิด (cogito) และสิ่งถูกคิด (cogitation) เมื่อเข้าใจสิ่งนี้ก็จะอยู่บนพื้นฐานที่ไม่รู้จักสั่นคลอนของความรู้มนุษย์ ซึ่งเรียกว่าจุดฟัลครัมของอาร์คีเมอดิส (Archimedean point) และมีท่าทีในการมองดูปรากฎการณ์ต่าง ๆ ด้วยอัชฌัตติกฐาณเชิงมโนคติ (eidetic intuition) ด้วยวิธีการปรากฎการณ์วิทยา วิธีการแขวนของฮูสเซิร์ลซึ่งเป็นวิธีที่จะช่วยลดการบิดเบือนเนื่องจากการทึกทักเอาเองของผู้ที่นำความเชื่อต่อวิทยาศาสตร์มาใช้กับชีวิตมนุษย์โดยไม่คำนึงถึงด้านอื่น ๆ ทั้ง ๆ ที่เรื่องคุณค่า และคุณภาพทางสุนทรีย์เป็นส่วนหนึ่งของความรู้ และเป็นเรื่องที่ควรตรวจตราอย่างมีระเบียบแบบแผนด้วยนั้น ทำให้ปรัชญาได้รับการยอมรับบทบาทที่สำคัญของปรัชญาในการหาความหมายของชีวิตมนุษย์นั้นผู้ค้นหาจะต้องไม่ลำเอียง ต้องไม่เอาแต่ใจตนเอง แต่ต้องได้มาอย่างวางใจเป็นกลางแล้วพบตามที่เป็นจริง ดังนั้นการหาความเป็นจริงจึงต้องใช้การแขวนหรือการใส่วงเล็บซึ่งเชื่อได้ว่าจะสามารถเข้าถึงจิตสำนึกบริสุทธ์ (pure consciousness) อหังอุตระ (transcendental ego) และองค์ภวันต์ (the Being) ได้

ต่อมา มาร์ติน ไฮเดกเกอร์ (Martin Heidegger) บอกว่าการทำใจเป็นกลางโดยทำใจให้ว่างเปล่านั้นทำได้ยากจนไม่สามารถทำได้จริงเพราะปกติมนุษย์มีอคติและความโน้มเอียงไปตามประสบการณ์ของตนเอง  การทำใจเป็นกลางต้องทำใจเป็นกลางระดับปกติ และเข้าใจตามปรากฏการณ์ ตัดตัวอารมณ์และประสบการณ์ออกเหลือแต่เพียงอารมณ์ที่ไร้อคติและกิเลส โลกเข้าใจสิ่งนี้คืออย่างนี้ แต่เราคือ ศูนย์กลางของโลก ดังนั้นเราเข้าใจสิ่งนี้ว่าอย่างนี้ ก็คืออย่างนั้น เข้าใจสิ่งในขณะแรกที่ได้พบ ไม่ใช้อารมณ์และความคิด การเข้าถึงอภิปรัชญาของสิ่งที่สนใจ โดยให้ความหมายในสิ่งที่เห็นเป็นสิ่งแรกของสิ่ง ๆ นั้น โดยไม่นำเอาอคติมาเจือปน เช่น พูดถึงสิ่งใด  ภาพแรกของสิ่งนั้นที่เห็นคืออะไร ให้เริ่มที่ภาพนั้น เป็นภาพที่ยังไม่มีอคติเจือปน เป็นภาพที่ปรากฏขึ้นเป็นภาพแรก เป็นปรากฏการณ์เพียงชั่วขณะเดียวนั้น หลังจากนั้นใจจะเริ่มมีอคติมีความโน้มเอียงไปตามประสบการณ์ ดังนั้นให้ยึดถือภาพแรกไว้ว่านั้นแหละคือ ภาวะที่ใจเป็นกลางมากที่สุด แล้วให้ทำซ้ำ ๆ จนสามารถรู้ความเป็นจริงตรงตามสารัตถะนั้น ๆ ได้ เพราะเหตุนี้ไฮเดกเกอร์จึงสอนว่า “พยายามฝึกใจให้เป็นกลาง แล้วเฝ้าดูว่าอะไรเปิดเผยตัวเองออกมา ก็ย่อมจะเป็นความจริงในตัวของมันเองอยู่แล้ว” การเรียนรู้เพื่อรู้ในสาเหตุ-ผล ตระหนักในปัจจัย หยั่ง/รู้ในผลที่เกิดตามมาอย่างต่อเนื่องในฐานะปรากฎการณ์ เห็นการดำเนินไปในฐานะผู้ดู มีใจเป็นกลาง เพื่อจะรู้ตามเหตุตามปัจจัยต่างๆ ตามความเป็นจริง มุ่งให้เกิดปัญญา​เข้าใจในสิ่งที่เกิด มองหาข้อดีและข้อด้อยของสิ่งนั้น

โดยสรุป การวางใจเป็นกลางในทางปรัชญามีอยู่แล้วและเป็นวิธีสำหรับใช้ในการดำเนินชีวิตได้ นั่นคือ การรับรู้และการคิดต่อสิ่งต่างๆ อย่างเป็นกลาง ปราศจากอคติจากความเชื่อใดๆ และมีวิธีการพัฒนาการวางใจเป็นกลางคือ การเข้าใจกฎเกณฑ์ของธรรมชาติอย่างลึกซึ้งถึงภายในจิตใจด้วยปัญญา (ปรัชญาโบราณ-ลัทธิสโตอิค) การศรัทธาในศาสนาอย่างแท้จริง (ปรัชญายุคกลาง) การพิจารณาสิ่งต่างๆ ตามข้อเท็จจริง (ปรัชญานวยุค-วิธีวิทยาศาสตร์) การแขวนความหมายของฮุสเซิร์ลและการฝึกใจเป็นกลางของไฮเดกเกอร์ (ปรัชญาหลังนวยุค) ซึ่งหากเราเข้าใจการทำใจเป็นกลางและฝึกฝนด้วยแนวทางใด ต่างก็จะเข้าถึงการทำใจเป็นกลางด้วยแนวทางนั้น ซึ่งจะมีผลต่อการคิดและการตัดสินใจต่าง ๆ โดยปราศจากอคติและทำให้เราสามารถเลือกที่จะดำเนินชีวิตไปบนความสุขแท้ของตนได้

……..

Zeno of Citium, the leader of Stoicism, proposed the idea that Happiness lies in our perspective. And we can choose to be happy if we free ourselves from our fears and desires through a realistic view of the world. Happiness and decisions are based on behavior. more than comes from words or stimuli that we are not in control of But life depends on us. Making life happy can happen to us. It starts with being neutral. By understanding the laws of nature deeply within the mind with wisdom By using a logical system until able to accept the rules of nature Keeping your mind neutral will improve your mental state. Through understanding the natural world and performing their duties according to the way of life they lead and living together with justice Happiness therefore comes from having morality, reason, and understanding the law of nature.

for the medieval paradigm perspective, Instead, it was seen that even if the natural laws were completely followed, one will not be able to achieve true happiness Because happiness in this world is neither perfect nor permanent. True and lasting happiness exists only in the next world. In this world, humans are born with a duty to do enough good deeds, especially mental development. The body is only a place to live. It is a gathering place of defilements and suffering. Even if you try hard to find happiness in this world It is only temporary happiness according to the heart’s desires. Because suffering has its origins in birth. Human beings should make this world good and live this short life with value. To seek true, permanent happiness in the next world only. In the West, God is seen as the creator and perfection. All things are God’s creation. If God wishes to reveal the truth, then humans will know it themselves. If you do not wish to disclose Human beings will never know. God has revealed the mysteries of the world in parts of the Bible. must be interpreted correctly Another part is revealed by God in nature. Seeking meaning in nature is therefore a method that religious people must follow. If you can follow this, you will have complete happiness in the next world. Being neutral is Having complete faith is the way to reveal the mysteries of nature.

The modern paradigm does not believe in the next world, only believes that scientific methods are the ultimate measure of truth. Only science can solve all human problems. The world has its own laws, which can only be discovered through scientific knowledge networks. Religious means are nonsense. Only scientific knowledge can truly solve the mysteries of the world and create a paradise for everyone on Earth. Therefore, neutrality must come from the pursuit of facts, citing the results of the process of proof and scientific processes. This will be a neutral decision based on facts.

However, Edmund Husserl suggested that phenomena are the result of reality and intelligence together. Moreover, if we use contemplation and analysis of phenomena in the intellect, we will find the essence of things, which is the essence that can be known by the intellect at the phenomenological level. The criteria for deciding one’s mind based on previous philosophical insights were all biased. All human perspectives tend toward Logocentrism, because there is a strong belief. Humans in various eras All adhere firmly to the viewpoints that they believe in. Various perspectives It shows the firm adherence to one’s own ideas. and divided into various groups to oppose and oppose each other At the same time, try to find strong reasons to support yourself. It is their own knowledge network system. Ideas that do not match their knowledge network are ignored or eliminated. in order to see that their knowledge network is as accurate as possible Most appropriate for humanity is adherence to one’s own viewpoint. Therefore, the attachment must be abandoned in order to correct the biases of humanity. The way to let go of clinging must be done according to the method of hanging personal beliefs (epoche), that is, reducing one’s self. Then use intuition to see and you will find basic universal information. That is, thought must have a thinker (cogito) and a thing to be thought (cogitation). When this is understood, it is based on the unshakeable foundation of human knowledge. This is called the Archimedean point and has a way of looking at various phenomena from the eidetic intuition using the phenomenological method. Husserl’s hanging method is a way to reduce the distortion caused by the assumptions of those who apply science to human life without regard to other aspects, despite its value. and aesthetic quality is part of knowledge. And it is a matter that should be inspected in a methodical manner. Philosophy has accepted the important role of philosophy in finding the meaning of human life. The searcher must not be biased. You must not be self-centered. But it must be obtained with confidence and neutrality and found as it really is. Therefore, finding the truth requires the use of brackets or parentheses, which are believed to be able to access pure consciousness, the transcendental ego, and the Being.

Later, Martin Heidegger said that neutralizing one’s mind by emptying one’s mind is difficult and impractical because human beings normally have biases and inclinations based on their own experiences. To maintain a neutral mind, you must maintain a neutral mind at a normal level. and understand the phenomenon, cut off emotions and experiences, leaving only emotions that are free of bias and desire. The world understands this, but we are the center of the world. So we understand it like this. That’s how it is. Understand things at first glance, don’t use emotions and thoughts. Accessing the ontology of interests, by giving meaning to the first thing seen, without bringing bias into the mix, such as talking about something, what was the first picture of that thing seen? Let’s start with that picture. It is a picture that has not yet been contaminated with bias. It is the first image that appears. It is a phenomenon of just that one moment. After that, the mind will begin to have biases and inclinations based on experiences. So let’s hold onto the first picture and say that’s it. The most neutral state of the mind, then repeat it until you can know the truth according to the essence. For this reason, Heidegger taught that “Try to train your mind to be neutral. Then watch what reveals itself. It would naturally be a truth in itself.” Learning to know cause-effect. Be aware of the factors, understand/know the consequences that continue to occur as phenomena. See the progress of the process as a viewer, with an impartial mind, in order to understand the cause according to various factors. As a matter of fact, it aims to create wisdom and understanding of what is happening. Look for the advantages and disadvantages of it.

In summary, philosophical neutrality exists and is a method for living life, that is, perceiving and thinking about things. impartially Without bias from any beliefs, there is a way to develop neutral trust. Understanding the laws of nature deeply within the mind with wisdom (Ancient philosophy – Stoicism); true belief in religion (Medieval philosophy); the consideration of things. according to facts (Modern Philosophy-Scientific Method). Husserl’s Suspension of Meaning and Heidegger’s Training of the Middle Mind (Post-Modern Philosophy), if we understand how to be neutral and practice it in what ways? Everyone will reach neutrality in that way. This will affect our thinking and decision-making without bias and allow us to choose to live our lives based on our true/authentic happiness.